วิธีสังเกต “ฉี่” สัญญาณอันตราย “โรคไต”

[jogiixlx]

ไม่ใช่เรื่องแปลกที่ในวันหนึ่ง ร่างกายของเราๆจำเป็นที่จะต้องพบเจอกับอาการเจ็บเจ็บไข้ ซึ่งอย่างน้อยก็โชคดีที่หลายๆอาการมักมีสัญญาณเตือนที่ค่อนข้างเด่นชัด เพื่อแจ้งให้เรารีบรักษาหรือดูแลตัวเองโดยด่วน

แต่ว่าก็ไม่ใช่ทุกโรคหรือลักษณะการป่วย ที่จะส่งสัญญาณได้แน่ชัดแล้วก็ทันทีทันควันต่อการดูแลและรักษา โดยยิ่งไปกว่านั้นหนึ่งในอาการที่ทางการแพทย์ยกให้เป็น "คนร้ายเงียบ" อย่าง "โรคไต" อีกทั้ง 2 ประเภทอาการที่พบได้ทั่วไปสุดเป็น"ไตวายทันควัน" แล้วก็ "ไตวายเรื้อรัง" ที่กว่าผู้ป่วยจะรู้สึกตัว ความสามารถของไตก็อาจถดถอยไปๆมาๆกกว่า 70% กระทั่งมีผลเสียต่อสภาพร่างกายอย่างปรับปรุงแก้ไขคืนมามิได้

ด้วยความเป็นอวัยวะสำคัญที่แบกรับหน้าที่กรองของเสียออกมาจากร่างกาย ทำให้เมื่อไตเกิดปัญหา ประสิทธิภาพสำหรับเพื่อการจัดแจงกับของเสียจึงจะลดน้อยลง โดยที่เห็นชัดที่สุดอาจไม่พ้นของเหลวที่ถูกขับออกมา อย่าง "ปัสสาวะ" ไม่ว่าจะปริมาณที่ลดน้อยลง หรือสีที่ไม่ดีเหมือนปกติ แต่ในอีกมุมหนึ่ง ความเคลื่อนไหวของเยี่ยวนี้ ก็นับเป็นจุดสังเกตชี้ลักษณะโรคไตเจริญที่สุดเช่นเดียวกัน

แนวทางดู "ฉี่" สัญญาณอันตราย "โรคไต"
โรคไตวายรุนแรง
จำนวนเยี่ยวที่น้อยหรือมีสีไม่ปกติ มีสีน้ำล้างเนื้อ มักตรวจพบพร้อมกับค่าความดันเลือดที่สูงไม่ปกติ
เยี่ยวที่น้อยมาก แต่ว่าปราศจากความไม่ปกติ เว้นเสียแต่ถ้าตรวจพบเม็ดเลือดแดงรวมทั้งโปรตีนไข่ขาวคละเคล้าออกมาด้วย
ผู้เจ็บป่วยอาจจะมีอาการร่วมคืออิดโรยง่าย รู้สึกหวิวๆหัวใจเต้นผิดจังหวะ อ่อนแรง ไม่อยากกินอาหาร อ้วกคลื่นไส้ มีลักษณะบวมน้ำหรือขาดน้ำ-อย่างใดอย่างหนึ่ง มักเกิดจากการเกิดภาวการณ์ช็อกจากการเสียน้ำหรือเลือดปริมาณมาก มีการติดเชื้อในกระแสโลหิตอย่างหนัก ได้รับพิษหรือผลข้างเคียงจากยา จนทำให้ไตสูญเสียการทำงานอย่างเร็ว ภายในเวลาเป็นชั่วโมง เป็นวัน หรือเป็นสัปดาห์

โรคไตวายเรื้อรัง
สาเหตุของโรคมีต้นเหตุที่เกิดจากภาวะแทรกซ้อนของโรคอื่นๆเช่น โรคไตที่เกิดขึ้นจากโรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง หรือโรคเกาต์ ความน่าสะพรึงกลัวของโรคนี้คืออาการที่ไม่แสดงความเปลี่ยนไปจากปกติจนกระทั่งการทำงานของไตจะน้อยลงเหลือร้อยละ 25 หรือ 1 ใน 4 ของคนปกติ คนเจ็บก็เลยเริ่มมีลักษณะเหนื่อย เหนื่อย ไม่อยากกินอาหาร อ้วกคลื่นไส้ ตัวบวม กดบุ๋ม คันตามตัว ซึ่งถ้าการทำงานของไตลดน้อยลงเหลือต่ำลงยิ่งกว่าปริมาณร้อยละ 10 ผู้ป่วยจะมีอาการกลุ่มนี้แสดงออกมาแจ่มชัดทุกราย พร้อมๆกับเนื้อไตที่ถูกทำลายไปทีละเล็กทีละน้อยตรงเวลานานเป็นเดือนๆ นานนับปี

อาการที่สังเกตได้จากฉี่
แพทย์น๊อต เตชะวัฒนวรรณา แพทย์ผู้ชำนาญการด้านอายุรศาสตร์โรคไต โรงหมอพระรามเก้า ให้ข้อมูลว่า

คนเจ็บที่มีไตวายระยะเริ่มแรก ในช่วงกลางคืนจะปัสสาวะบ่อยแล้วก็มีสีจาง
จนกระทั่งที่สุดเมื่อหลักการทำงานของไตเสื่อมลงหรือไตวาย คนไข้จะมีเยี่ยวออกน้อยมาก
ถ้าหลักการทำงานของไตลดเหลือเพียงร้อยละ 25 คนไข้จะมีลักษณะอาการข้างนอกให้เห็นเป็น ผิวหนังซีดเผือด แห้งคัน มีจ้ำเลือดเกิดขึ้นง่าย เป็นแผลหายช้า หรืออาจมีผิวหนังตกสะเก็ดคล้ำกว่าปกติ บางรายบางทีอาจผ่ายผอมเหตุเพราะน้ำหนักที่ลดน้อยลง ในทางตรงกันข้ามโรคไตบางชนิดอาจก่อให้คนเจ็บตัวบวม-ขาบวม ร่วมกับมีน้ำหนักที่เพิ่มขึ้น

ความทรุดโทรมที่เกิดกับผู้เจ็บป่วยไตวายจะมีขึ้นทั่วร่างกาย ไม่ว่าจะระบบทางเดินอาหาร ระบบกระดูกที่ไตสูญเสียหน้าที่สังเคราะห์วิตามินดี ส่งผลให้แคลเซียมในเลือดต่ำ เกิดภาวะกระดูกพรุน แตกหักง่าย ภูมิคุ้มกันโรคที่ลดลดน้อยลง เป็นต้นเหตุให้ติดเชื้อได้ง่าย ทั้งยังอาการบวมจากโรคไตยังมีผลให้ระบบหัวใจดำเนินการไม่ไหว เกิดอาการอ่อนแรงง่าย หายใจลำบาก ความดันโลหิตสูง หรือฮอร์โมนทำงานไม่ดีเหมือนปกติหลายด้าน จนกระทั่งส่งผลถึงการสร้างฮอร์โมนไปกระตุ้นไขกระดูกให้สร้างเม็ดเลือดแดงได้ลดน้อยลง ทำให้โลหิตจาง การทำงานของเกล็ดเลือดผิดปกติ เป็นต้นเหตุให้มีเลือดไหลง่าย เลือดไหลไม่หยุด รวมทั้งมีจ้ำเลือดขึ้นตามตัวได้ง่าย

โรคไตวายยังมีผลต่อระบบประสาท สมอง รวมทั้งกล้ามเนื้อ ที่จะเกิดอาการปลายประสาทเสื่อมกับผู้ป่วย ทำให้มือเท้าชา กล้ามเนื้อกระตุก อ่อนเพลีย เป็นตะคิว แล้วก็ยังมีผลให้ขาดสมาธิ ไม่สามารถคิดและจำได้เหมือนเช่นเคย ซึ่งถ้าเกิดไม่ได้รับการดูแลและรักษาอย่างทันการ ผู้ป่วยก็อาจมีอาการชักหมดสติ ...หรือจนถึงขั้นเสียชีวิต ไม่มีความแตกต่างจากการมี "ฆาตกรเงียบ" อยู่ในร่างกาย

นอกเหนือจากการพิจารณาความเปลี่ยนไปจากปกติจากฉี่แล้ว การวิเคราะห์โรคไตในปัจจุบันยังมีการพัฒนา กระทั่งวิเคราะห์ได้ละเอียด ทราบได้เร็ว รวมทั้งช่วยให้การรักษาเกิดขึ้นอย่างทันท่วงที เริ่มที่

แนวทางการตรวจปัสสาวะ ถ้าเกิดเยี่ยวจะมีโปรตีนไข่ขาวและก็เม็ดเลือดแดงปะปนมา เป็นการแสดงถึงภาวการณ์ที่ผิดปกติของไต
ขั้นตอนการตรวจเลือด ซึ่งถ้าไตมีภาวการณ์ไม่ปกติ จะเจอปริมาณของไนโตรเจน กรดยูริก (Blood Nitrogen Urea: BUN) รวมทั้งครีเอว่ากล่าวนิน (Creatinine: Cr) ที่เป็นของเสียจากกล้าม หลงเหลือในเลือดสูงยิ่งกว่าปกติ แล้วต่อจากนั้นก็เลยนำเลือดที่ได้มาใช้สำหรับการประเมินค่าการทำงานของไต (Glomerular Filtration Rate: GFR) ถัดไป
แนวทางการตรวจอัลตราซาวด์ (Ultrasound) แล้วก็การเอกซเรย์ด้วยคอมพิวเตอร์ (CT Scan) ร่วมกับการตรวจวิเคราะห์ทางห้องปฏิบัติการ ซึ่งจะทราบได้ในทันทีแม้เกิดความผิดแปลกขึ้นที่ไต หรือระบบทางเท้าปัสสาวะ
โรคไตแต่ละชนิดย่อมมีลักษณะ และก็อาการแสดงที่ต่างกันออกไป แต่กับโรคอย่างไตวายเรื้อรังนั้น ลักษณะของการเกิดอาการจะอยู่ในกรุ๊ปที่ซ่อนเร้น ค่อยๆกำเริบเสิบสานโดยไม่มีการแสดงอาการ บางครั้งบางคราวแฝงมากับโรคอื่น บางทีตรวจพบได้โดยบังเอิญ กรรมวิธีที่จะรู้ทันถึงตัวโรคได้ มีเพียงแค่การหมั่นดูอาการ และพบหมอตรวจร่างกายเสมอๆทุกปี เพื่อป้องกันไม่ให้โรคร้ายนี้กัดรับประทานเนื้อไต ...กระทั่งสายเกินจะแก้

อ่านบทความอื่น 

• https://healthyfoods.in.th
  
• https://athletic.in.th
  
• https://vigorous.in.th
  
• https://aglow.in.th
  
• https://radiant.in.th